Heide actueel
Jaarverslag Heidewerkgroep 2021-2022
Bomenarmoede ??
Werd er na het werkseizoen 2019-2020 nog melding gedaan van een dreigend tekort aan scharreldennen, dit seizoen, 2021-2022, was er weer volop werk voorhanden. Oorzaak, het seizoen 2020-2021 was door Corona vrijwel geheel verloren gegaan, én de zomer van 2021 verliep niet zo extreem warm en droog als de jaren daarvoor. Er was door het groeizame weer in de zomer dus voldoende jonge en gevorderde aanwas beschikbaar…
Verder lezen? KLIK HIER om het hele jaarverslag in PDF te openen in een nieuw venster.
Heidewerkdag 2022
De Heidewerkdag kon dit jaar gelukkig wel doorgaan doordat de Corona-regels versoepeld zijn. En wat een prachtig weer was het. Wethouder Marc Budel en Heidecommissaris Bert Kiljan verwelkomden de deelnemers. Met de rijp nog op de bomen en onder een ontwakend zonnetje trokken ruim 60 enthousiaste mensen van diverse pluimage de hei op. Ook dit jaar kregen wij weer hulp van een sleeppaard. Na gedane arbeid is het altijd goed rusten en dat werd ook dit keer met heerlijke erwtensoep en broodjes ingevuld.
Wij kijken terug op een zeer productieve dag waarbij in korte tijd veel dennenopslag verwijderd is en daar genieten wij de komende jaren weer van bij ons rondje over de heide.
Heideschouw 2021
Op zaterdag 21 augustus 2021 vond weer de jaarlijkse ‘heideschouw’ plaats. Vanwege Covid-19 ook dit jaar weer met de fiets. Gelukkig was het prima fietsweer en hielden we het deze keer droog tijdens zowel de tocht als de borrel met hapje bij de Brandtoren. We zijn altijd blij dat de CvB samen met vertegenwoordigers van de gemeente Rozendaal en Rheden en hun partners hebben kunnen aanschouwen en aanhoren wat het resultaat van het beheer is geweest en wat de plannen zijn. De heide was paarser dan vorige jaren en de natte zomer heeft daaraan bijgedragen na vele droge jaren. Echter het gras was ook ruim vertegenwoordigd.
Er is door Karin Wopereis (ecoloog) uitgebreid gesproken over vitalisering van de bosgebieden in eigendom van de gemeente Rheden. Tegenwoordig is de veerkracht van de meeste bossen aangetast. Vooral de bossen op zandgronden hebben het zwaar. Zandgronden zijn, ongeacht hun gebruiksdoel, zeer gevoelig voor de droogte en de bosbodems zijn bovendien sterk verarmd en verzuurd. De bossen op droge zandgronden zijn in het verleden vaak aangeplant als monocultuur grove dennenbossen ten behoeve van de houtproductie. De grove den werd hierbij gekozen omdat deze goed groeit gezien de arme en droge terreinomstandigheden terwijl de vraag naar grenen hoog was. Deze bossen staan momenteel dus zwaar onder druk. Om onze bossen te behouden en toekomstbestendig te krijgen, móet er iets gebeuren. De veerkracht van bossen neemt af waardoor ecosysteemfuncties zoals natuurwaarde/ biodiversiteit, CO2-opslag en houtproductie onder druk komen te staan.
Door de aanwezige kansen te benutten in de verjonging door deze op te snoeien, plaatselijk bodem te verwonden voor natuurlijke verjonging of aan te planten met plantsoen van goede herkomst wordt het bosklimaat benut voor de tweede generatie bos. Al dan niet met wildbescherming worden boomsoorten die de menging versterken ingebracht met uiteenlopende doeleinden zoals houtkwaliteit, goedverterend strooisel, droogte resistent, een bijdrage aan natuurwaarden/biodiversiteit of een combinatie.
Bij de brandtoren heeft wethouder Marc Budel kort gesproken over het masterplan Veluwezoom wat in ontwikkeling is om de sinds Covid-19 toegenomen recreatiedruk op de Posbank beter te reguleren. Dit is een onderwerp wat eind jaren zeventig ook al op de agenda stond en telkens opnieuw aandacht behoeft. Want we vinden het belangrijk dat de Veluwezoom en specifiek het Rozendaalse Veld toegankelijk blijft. Handhaving is ook belangrijk omdat er nu veel wild wordt gegrepen door loslopende honden.
De Heidewerkdag 2021 gaat niet door
| Zoals u weet organiseren de gemeente Rheden en de Geërfden van Velp jaarlijks de Heidewerkdag. Helaas moeten wij u informeren dat de Heidewerkdag dit jaar, vanwege het Coronavirus, niet door kan gaan. Wij beseffen ons dat juist in deze moeilijke tijd afleiding, in de vorm van deelname aan de Heidewerkdag, meer dan welkom is. Het is echter niet mogelijk om dit evenement binnen de geldende Coronaregels te organiseren. Het is op dit moment niet te voorspellen hoe de Corona-situatie zich het komende jaar zal ontwikkelen. Vandaar dat wij onze pijlen gaan richten op de Heidewerkdag 2022. Wat zou het toch geweldig zijn als we dan weer samen onbelemmerd de handen uit de mouwen kunnen steken! Voor nu: pas goed op jezelf en op elkaar! Met vriendelijke groet, Marc Budel Wethouder Natuur en Landschap Gemeente Rheden |
Heidewerkgroep: Overzicht van werkzaamheden seizoen 2019-2020
BOMEN TEKORT?
Voor zover ondergetekende kan nagaan deed zich dit seizoen, voor het eerst in het 15 jarig bestaan van de Heidewerkgroep Rozendaalse Veld, een bomentekort voor. Een tekort aan “scharrel- dennen/bomen” om precies te zijn: dat zijn van die dennen/bomen die wortelschieten op plaatsen waar dat ongewenst is. Afgezien van de dennensterfte veroorzaakt door twee achtereenvolgende droge zomers, heeft dit mogelijke tekort zeker ook te maken met de groei van het ledenaantal van de werkgroep de afgelopen jaren…
Zo begint het uitgebreide en fraai geïllustreerde jaaroverzicht van de Heidewerkgroep. Verder lezen?
Klik hier om het volledige jaarverslag van de Heidewerkgroep in PDF te openen in een nieuw venster.
Heideschouw 2020
Op zaterdag 22 augustus verzamelden de bestuurders van de gemeenten Rheden en Rozendaal en de Commissie van Beheer zich per fiets op de kleine parkeerplaats van het Rozendaalseveld. Bijzonder, omdat vanwege de Corona maatregelen de traditionele tocht op de platte kar of in de huifkar niet door kon gaan.
Welgemoed trappend op de pedalen verplaatste het gezelschap zich naar de noordkant van het Rozendaalseveld waar bij het Kerkepad stil werd gestaan bij het beheer van de mooi bloeiende heide. Dit jaar kunnen er daarom weer ruim 270 bijenkasten op de heide staan. De hoge kwaliteit van het Rozendaalse veld komt eigenlijk door de wispelturige beheergeschiedenis. Oude heideakkers wisselen af met geplagde en gemaaide delen waardoor er plaats is voor een rijke hoeveelheid planten en dieren.
Dat bijzondere beheer zal ook in de toekomst de kracht van het gebied zijn. Heel ingrijpende maatregelen, naast het verwijderen van de dennenopslag en het maaien van de heide, lijken voorlopig niet nodig.
Vervolgens werd bij de brandtoren stilgestaan bij de toekomst van dit bijzondere monument. De toren op het Rozendaalse Veld is in 1949 geplaatst en maakte deel uit van een groot netwerk van soortgelijke torens van waaruit waarnemers natuurbranden tijdig konden lokaliseren. Het is de enige brandtoren die nog bestaat in Nederland.
Dick Tiemens, secretaris en drijvende kracht achter de Stichting behoud brandtoren Rozendaalse veld, heeft vanwege zijn leeftijd eerder al eens gevraagd of de Geërfden zich misschien willen buigen over het toekomstige beheer van de toren.
Na zijn enthousiaste verhaal over de geschiedenis en de toekomst van de toren gaf wethouder Budel van Rheden een toelichting op de beheeropgaven van het gebied en vertelde dat er binnenkort weer een volledig bevoegde BOA (bijzonder opsporings ambtenaar) op het Rozendaalse Veld loopt en dat was een geruststelling voor de Commissie van Beheer. Burgemeester Weststeijn van Rozendaal dankte de Commissie van Beheer en de gemeente Rheden tenslotte voor de interessante schouw.
Heidewerkdag 2020
Na een zeer zachte en bij tijden natte februarimaand waarin de winter maar niet wilde doorzetten was het een cadeautje dat op schrikkeldag 29 februari de zon scheen over een weids Rozendaalse Veld. Zo rond de 75 enthousiaste vrijwilligers verzamelden zich om 9.00 uur op het parkeerterrein bij de brandtoren om de handen uit de mouwen te steken tijdens de jaarlijkse Heidewerkdag. De gemeente Rheden had er middels bewegwijzering voor gezorgd dat iedere deelnemer de locatie kon vinden.
Dorus Klomberg opende met een enthousiaste toespraak namens het College van B&W de dag en gewapend met zagen, snoeitangen en een paard werd in pakweg 3 uur een groot stuk heide ontdaan van vliegdennen.
Een speciaal woord van dank ging uit naar Nienke Moll, de beheerder van het Rozendaalse Veld. Zij neemt afscheid van de gemeente Rheden en gaat bij Natuurmonumenten op de Veluwezoom werken.
De Geërfden van Velp, de Heidewerkgroep, de Hondenuitlaatservices, de BOA’s en nog veel meer partijen hebben de afgelopen jaren uitstekend met haar samengewerkt. Na de traditionele soep en broodjes keerden de deelnemers rond 12.30 tevreden naar huis en begon het zachtjes te regenen op de Rozendaalse Veld.
Bert Kiljan Heidecommissaris
Beheervisie Rozendaalse Veld 2019-2029
Het Rozendaalse Veld voorziet in een grote recreatiebehoefte voor de inwoners van Velp, Arnhem en wijde omstreken. Het omvat heide, stuifzand en bos en maakt onderdeel uit van het grootste natuurgebied van Nederland, de Veluwe. De gemeente Rheden is trotse eigenaar en beheerder van het Rozendaalse Veld.
Het Rozendaalse Veld was van oorsprong geërfdengrond, gemeenschappelijk bezit van de Velpse boerengemeenschap. Een eeuw geleden hebben de geërfden hun eigendom geschonken aan de gemeente Rheden. Aan deze schenking was een aantal notariële voorwaarden verbonden, welke in 1998 zijn vertaald naar een convenant. Uitgangspunt is dat het natuurterrein wordt beheerd ten nutte van het algemeen belang én dat de gemeente Rheden de historische relatie met de voormalige eigenaar erkent.
Het natuurbeheer vraagt dagelijks om het maken van keuzes. Daarbij wegen meerdere aspecten mee, zoals maatschappelijke ontwikkelingen, natuurlijke gebiedskenmerken, wet- en regelgeving en vakkennis. Een actueel beleidskader is nodig om in te spelen op een aantal lopende ontwikkelingen. Alleen dan kunnen we blijven voldoen aan de langetermijnvisie: het duurzaam in stand houden van het natuurgebied ten dienste van het algemeen belang. In de Beheervisie Rozendaalse Veld 2019-2029 zijn de visie en doelstellingen voor het natuurgebied vertaald in beheermaatregelen, waarbij nadrukkelijk is ingespeeld op actuele trends en ontwikkelingen.
als PDF te openen in een nieuw venster.
Vogels van het Rozendaalse Veld en Rozendaalse Zand 2
Naar aanleiding van een eerder artikel over de vogels op het Rozendaalse Veld en Rozendaalse Zand vroegen wij ons af of er inmiddels een update te geven is over de vogelstand. Vogelwerkgroep Arnhem wees ons op een stuk in het blad ‘Vogels’ uit 2015 en meldt dat het artikel nog steeds actueel en van toepassing is op de situatie ter plaatse.
Klik hier om het artikel als PDF te openen.
Heidewerkdag 2019
Prachtig weer was het zaterdag 23 februari tijdens de Heidewerkdag. De dag begon met een klein beetje vorst en het zonnetje maakte de bijna 80 vrijwilligers blij. Er is hard gewerkt om een flink stuk heide vrij te maken van opslag van grove den.
Doet U volgend jaar de laatste zaterdag van februari ook mee?
Heideschouw 2018, een terugblik
Onder donkere wolken en met af en toe een flinke regenbui vond op 25 augustus 2018 de jaarlijkse Heideschouw plaats. In een comfortabele huifkar werden de deelnemers over de heide gereden.
Onderweg werd het gezelschap door Wim Verboom van Brandweer Gelderland Midden geïnformeerd over brandpreventie en brandbestrijding in het natuurgebied. Provincie Gelderland, brandweer en terreineigenaren kijken gezamenlijk naar mogelijkheden om de risico’s van onbeheersbare natuurbranden tegen te gaan. De aanleg van brede stroken loofbos langs de rand van grote heidegebieden kan voorkomen dat een natuurbrand overslaat naar een aansluitend natuurgebied. Op deze laatste zaterdag van augustus legt Gemeente Rheden als terreineigenaar verantwoording af over het beheer en onderhoud op het Rozendaalse Veld.
Marcel van Silfhout vertelde over het concept Heideboerderij waarbij de traditionele verbinding van de heidegebieden met het oorspronkelijke agrarische gebruik voorop staat. Mest van schaapskudden op de heide kan gebruikt worden op akkers aan de Veluwezoom om zo streekproducten te telen. Bij het beheer van de heide zou de Heideboerderij een belangrijke rol kunnen gaan spelen.
De Heideschouw werd, zoals gebruikelijk, afgesloten met een samenzijn bij de brandtoren. Heidecommissaris Bert Kiljan zette Rozendaals burgemeester Jan Hendrik Klein Molekamp in het zonnetje. De edelachtbare toonde jarenlang een warme belangstelling voor de Geërfden van Velp. Klein Molekamp deed voor het laatst mee met de schouw: hij legt komend voorjaar het ambt neer. Rhedens wethouder Marc Budel sloot de Heideschouw af met het voorlezen van een oude sage over de heide.
Nieuw oriëntatiebord op de Emmapiramide
Op maandag 30 juli hebben kunstenaar Ralph Lambertz, de Geërfden van Velp en medewerkers van de gemeente Rheden en het Cultuurbedrijf RIQQ het nieuwe oriëntatiebord op de Emmapiramide op het Rozendaalse Veld bewonderd.
De aanwezigen verzamelden om 13.00 uur onderaan de uitkijktoren. Daarna klommen ze gezamenlijk naar boven en brachten een feestelijke toost uit op het mooie resultaat. Vervolgens volgde een korte uitleg over het oriëntatiebord dat is ontworpen door kunstenaar Ralph Lambertz.
Kunstenaar Ralph Lamberts ontwierp het orientatiebord
Oriëntatiebord
De uitkijktoren op de Emmapiramide is vanuit cultuurhistorisch en toeristisch oogpunt van grote waarde. Bij helder weer is het vanaf de toren mogelijk Nijmegen en Kleef te zien. Op de uitkijktoren is op het hoogste plateau een oriëntatiebord waarop kenmerkende oriëntatiepunten in het landschap staan.
Historie Emmapiramide
De Emmapiramide ligt aan de Kluizenaarsweg en is eigendom van de gemeente Rheden maar ligt in de gemeente Rozendaal. Dit gebied is zogenaamde geërfdengrond. Deze grond is door de ‘Geërfden van Velp’ in 1921 geschonken aan de gemeente Rheden.
In 1891 werd er voor werkverschaffing op de Kluizenaarsberg een uitkijkheuvel gebouwd en werd daar vandaan gekeken of er bosbranden waren. Later veranderde de naam in Emmaheuvel, naar de toen regerende koningin Emma. Weer later werd er op de Emmaheuvel een houten uitkijktoren geplaatst om nog verder te kunnen kijken. Door de houten wallen die op de heuvel werden geplaatst om aardverzakkingen te voorkomen, had de heuvel wel iets weg van een piramide. Daarom werd er steeds vaker tegen de Emmaheuvel ‘Emmapiramide’ gezegd, waardoor dat langzamerhand de echte naam werd.
In 2011 Is de piramide 5 meter opgehoogd. De verhoging was nodig, omdat het bos rond de toren zodanig was gegroeid dat boomkruinen uitzicht onmogelijk maakten.
(persbericht van Gemeente Rheden)
Vogels van het Rozendaalseveld en Rozendaalse Zand
In het archief van de Commissie van Beheer vonden we een verloren gewaand artikel terug over de vogelstand op het Rozendaalseveld en Rozendaalse Zand in 2013. Het werd destijds gepresenteerd aan de deelnemers aan de Heideschouw op zaterdag 24 augustus van dat zelfde jaar.
We plaatsen het nu alsnog op onze website omdat we u de inhoud niet willen onthouden…
NB: Onderstaand artikel is geplaatst als een afbeelding. Daarom zijn de getoonde links niet functioneel.
Wilt u meer informatie, klik dan op de links die wèl gewoon werken in de regel hieronder:
www.waarnemingen.nl en www.vogelwerkgroeparnhem.nl
Alles over de Geërfden van Velp
Ben je geïnteresseerd in de geschiedenis van Velp in het algemeen en het doen en laten van de Geërfden van Velp in het bijzonder?
Vraag jij je ook af of je wel of niet Geërfde bent? Wil je weten waarom die Geërfdenbank aan de voet van de Pinkenberg staat of waarom er elk jaar op het Rozendaalseveld een Heideschouw plaatsvindt?
Lees dan dit fraaie boekwerk (hardcover 23×23 cm) met 108 rijk geïllustreerde pagina’s vol wetenswaardigheden over de Geërfden van Velp, een eeuwenoud instituut in een moderne samenleving. Ook leuk om kado te geven!
Het boek is te koop bij boekhandel Jansen & de Feijter in de Emmastraat te Velp, die ook de uitgave van de gedrukte versie mede mogelijk heeft gemaakt. De oplage is beperkt, dus wacht niet te lang. Wanneer het boek is uitverkocht zal het enkel nog als e-book beschikbaar komen.
Jaarverslag Heidewerkgroep Rozendaalsche Veld 2017
Onderstaand volgt een kort overzicht van de activiteiten van de Heidewerkgroep in het twaalfde jaar van haar bestaan.
Na een afname van het ledental van de groep, o.a. door overlijden en ziekte, hebben zich gelukkig 7 nieuwe leden aangemeld. De sterkte is thans 25 leden; 17 man en 9 vrouw.
Werkgebieden Heidewerkgroep 2017
In het jaar 2017 hadden we over het algemeen goed weer. Op twee na konden we op de geplande werkdagen aan de slag (15 stuks, inclusief de Heidewerkdag van de Geërfden van Velp). Gemiddeld waren er ruim 15 m/v. in het veld. Dat resulteert in 230 mensdagen met in totaal 690 gewerkte uren.
Na de zomerstop van maart t/m juli werd, zoals inmiddels gebruikelijk, door de Gemeente Rheden een bijeenkomst georganiseerd waarin een toelichting werd gegeven op de plannen voor haar onderhoud van het Rozendaalse Veld. Ons aandeel hierin werd toegelicht. Het ter plaatse bekijken werd echter in de regen gesmoord. Deze bijeenkomst werd afgesloten met een lunch in De Heuven.
De werkgebieden waar we dit jaar in actie zijn geweest zijn globaal de volgende:
– Begin van het jaar tot aan het broedseizoen half maart zijn we verder gegaan op het Rozendaalse Zand om daar de sinds 2009, soms hoog opgeschoten, dennen te verwijderen. Afvoer van dit vele groen in de omringende bossen bleek moeilijk te zijn en werd opgelost door inzet van het paard van Bert Harmsen en een snipperaar.
Bert Harmsen en zijn paard helpen met de soms zware opslag
– Als groep werd deelgenomen aan de Heidewerkdag van de Geërfden.
– Op 15 maart 2017 werd het voorjaarsseizoen afgesloten met een gezellige pannenkoekenmaaltijd in de Carolinahoeve.
– Door inspanning van de Gemeente Rheden is de aanwezigheid van Vogelkers sterk gereduceerd. Begin augustus werd, zoals gebruikelijk, door ons gestart met het verwijderen van resterende zaailingen hiervan in een deel van het beboste deel van het honden-losloopgebied.
– In afwachting van het einde van de hertenbronst op de heide hebben we een dag gras op hopen geharkt in het gerestaureerde dal van de Beekhuizer beek. Dit ten gunste van reptielen.
– In de tweede helft van het jaar zijn we verder aan de slag gegaan met het verwijderen van dennen en berken van het open deel van het losloopgebied. Voor afvoer van de soms flink uit de kluiten gewassen bomen kregen we weer hulp van het paard.
Verwijderen berken bij Jeneverbes
– Half december werd aandacht besteed aan het 12,5 jarig bestaan van de Werkgroep met een bijeenkomst met lunch in het Park De Hoge Veluwe. Hieraan werd een groot deel van het door de Geërfden van Velp en de Gemeente Rheden beschikbaar gestelde budget besteed. De toegang tot het park was gratis, dank zij een geste van één van de leden.
De Heidewerkgroep viert 12,5 jarig bestaan
Het door de Gemeente Rheden verstrekte professionele gereedschap verlichtte onze werkzaamheden ook dit jaar weer in belangrijke mate. Het gereedschap wordt door de werkgroep zelf onderhouden. Het gereedschap is opgeslagen bij werkgroepleden, die ook zorgen voor de beschikbaarheid ervan in het veld.
De samenwerking met Rik Velhorst, die zorg draagt voor afvoer van het door ons in het veld geproduceerde groen, werkt uitstekend.
Tussendoor pauze
Al met al kijken wij, als Groep, weer met genoegen terug op de dit jaar behaalde resultaten. De stemming in de groep is uitstekend.
Opgesteld door: L.L.J. Derks, voorman
Datum: 19-02-2018
De Heidewerkgroep werd opgericht in september 2005
Heidewerkdag 2018 een groot succes!
Het was een prachtige zonnige dag, 24 februari, op de Rozendaalse heide. Rond de 90 liefhebbers van de heide trotseerden de winterkou om de handen uit de mouwen te steken tijdens de jaarlijkse Heidewerkdag: imkers, hondenbezitters, hardlopers, leden van de Heidewerkgroep, betrokken Geërfden uit het dorp Velp én onze nieuwe Burgemeester Carol van Eert.
Wethouder Nicole Olland en voorzitter van de Geërfden Jan Schaefffer verwelkomden iedereen en vervolgens trok men naar de heide. Nienke Moll, beheerder van het Rozendaalse veld van de gemeente Rheden, wees het westelijk deel van de heide aan als werkplek. Tussen het Kerkepad en de Beerenberg ligt een heidegebied wat snel volloopt met dennetjes omdat het zaad van de oude bomen uit het aangrenzende bos daar ontkiemt.
In de loop van de een ochtend verkleurde het gebied van groen naar bruin, vele boompjes zijn verwijderd. Met een stevige erwtensoep, broodjes en voor de liefhebber een Velps borreltje sloot voorzitter Schaeffer de ochtend voldaan af.
Volgend jaar de laatste zaterdag van Februari is er weer een heidewerkdag. Zet U het vast in Uw agenda? Of meld U zich aan bij de heidewerkgroep? De Heidewerkgroep van gemeente Rheden bestaat uit vrijwilligers die zich het hele jaar inzetten om de heide in goede staat te houden. Dit doen zij door één keer in de twee weken op dinsdagmorgen werkzaamheden op de heide te verrichten, zij kunnen nog vrijwilligers gebruiken. Aanmelden kan via: rozendaalseveld@rheden.nl of via 026-4976911.
De Brandtoren gaat de diepte in. Jaarverslag 2017
Arnhem, 17 januari 2017
Geliefde torenvriend(in)en,
Laat ik als Brandtoren nu maar eens gelijk met de deur in huis vallen. ‘Waartoe ben ik op aard, wat is de zin, wat is mijn doel, wat is het plot’. Ik ben geen geest, ik ben een zelfdenkende Brandtoren. Maar ik heb geen organen en afvalstoffen en ik slaap dus nooit. Iedere nacht kijk ik uit over het machtige uitspansel en ik ben vertrouwd met de sterren, planeten, kometen en satellieten. Zo zag ik op 5 september 1977 Voyager 1 verschijnen en stelde ik vast dat die op 25 augustus 2012 uit ons zonnestelsel verdween en de interstellaire ruimte betrad. Geen zonnewind meer. Als onze zon en aarde er over een paar miljard jaar mee ophouden dan ijlt Voyager 1 als enige voort in de oneindigheid. Met aan boord een gouden grammofoonplaat met – in 55 talen – aardse bijzonderheden. Buitenaardse beschavingen kunnen dan onder andere kennis nemen van het ‘wohltemperiertes Klavier’ van Bach en van ‘Johnny B.Goode’ van Chuck Berry. Ene Joan de Boer sprak namens Nederland de tekst ‘hartelijke groeten aan iedereen’….nou ja, poëzie was nooit zo’n sterk punt van Nederland. Nadenkend over het thema van mijn Jaarverslag 2017 ontkwam ik niet aan de herdenking van veertig jaar Voyager 1 en diens recente definitieve ontsnapping aan ons aardse strijdtoneel. En ik besloot mijn fluisteraar Dick bij zijn eerstvolgende bezoek de vraag voor te leggen die mij in toenemende mate bezig houdt: ‘Waartoe, Zin, Doel, Plot’. Wij suizen maar wat voort, draaien in 24 uur om onze as en in een jaar om de zon. Gelukkig staat die as een tikkeltje scheef en kennen we daardoor seizoenen. Anders zou het voor jullie als mens en voor mij als toren wel heel erg saai worden. Dick betoonde zich door mijn vraag uiterst aangenaam getroffen. Hij opende de ramen van mijn huisje en ging er eens lekker voor zitten. Vervolgens dacht hij een uur na. Ik geef zijn antwoord hieronder cursief weer.
Brandtoren Rozendaalseveld 2017
DE ZIN VAN HET LEVEN
Binnenkort beginnen de Olympische Winterspelen in Zuid Korea. Aansluitend vinden de Winterspelen plaats voor mensen met een beperking. Een Nederlands jongetje bleek zonder scheenbenen te zijn geboren en moest daarom al snel beide onderbenen missen. Een ander jongetje verloor een been bij een gruwelijk ongeluk. Er viel meteen al een forse schaduw over hun net begonnen leven. Maar volgende maand suizen ze de Olympische berg af op een speciaal geprepareerde ski en op een snowboard. Ze richtten hun leven anders in en vonden nieuwe doelen en andere zingeving. Wij mensen weten niks van het waarheen, het doel en het plot. Het zijn allemaal maar veronderstellingen. Wat we wèl weten is dat we zoveel mogelijk van het leven moeten genieten. En dat we er alles aan moeten doen dat ook voor anderen mogelijk te maken, ook voor hen die na ons komen. Meer is er niet. Jij bent een Brandtoren. Vroeger bestreed je brand en redde het leven van slangen, reptielen, muizen en konijnen.
Nu ben je een baken, een herkenningspunt. Mensen spreken bij je af en rusten bij je uit. Kinderen leren onder geleide wat hoogte is. Pubers dansten op de picknickbank, die instortte en snel werd gerepareerd. Kortom, je speelt een belangrijke rol op het Rozendaalse Veld en je valt niet weg te denken. Je maakt het de mensen naar de zin. Het ‘zijn’ moet je genoeg zijn.
Ik gloeide van trots en ik zie het weer helemaal zitten. Het ‘zijn’ is mij genoeg. Stond dat maar op die gouden grammofoonplaat in de Voyager 1. Ik verheug me alweer op al die fietsers en wandelaars die op mijn bank een wijle willen mijmeren en die mijn eerste zes meter beklimmen. En wilt u een keer helemaal naar boven, dan stelt Dick u graag de sleutel ter hand. Met dank voor de giften en met hartelijke groet, alsmede de beste wensen voor 2018, laat ik het tekenen over aan mijn pleegouders:
Toos & Dick Tiemens (dicktiemens@hetnet.nl)
IBAN: NL73INGB0003438714
tel. 026 4456223 / 06 1055 1068
Breitnerstraat 68, 6813 HR ARNHEM
Heideschouw, 26 augustus 2017
Traditiegetrouw vond op de laatste zaterdag van augustus de Heideschouw plaats. Tot het illustere gezelschap op de platte kar behoorden dit jaar Burgemeester Jan Hendrik Klein Molekamp van Rozendaal en wethouder Nicole Olland van Rheden, leden van de Commissie van Beheer van de Geërfden met hun partners, beheerder van het Rozendaalse Veld Nienke Moll en faunabeheerder Simon de Man met zijn echtgenote.
Altijd staat op de heideschouw een thema centraal en dit jaar was dat het beheer van de fauna op het Rozendaalse Veld. Simon de Man toonde de geïnteresseerden hoe de herten, reeën en zwijnen een natuurlijke waterplas (een zoel) gebruiken om er zich in de modder te rollen: als de modder in de haren is opgedroogd schuren ze zich tegen een boom weer schoon. Hierdoor komen ze ook van lastige insecten als teken af. Ook liet Simon aan de hand van geweien zien wat het verschil tussen een damhert, ree en edelhert is. En hoe scherp de hoektanden van wilde zwijnen wel zijn.
In een korte toespraak stonden de bestuurders van beide gemeenten stil bij het grote belang van het Rozendaalse Veld voor hun inwoners. De contacten met de Geërfden verlopen soepel. Nicole Olland ging in op het succes van de samenwerking tussen de Hondenuitlaatservice-bedrijven. Die leidt ertoe dat de druk op het natuurgebied met honden door de bedrijven zelf gereguleerd wordt. Een mooi voorbeeld van betrokken burgerparticipatie.
Nadat Teun Lubbers en zijn echtgenote Jenny in het zonnetje waren gezet door de Heidecommissaris vanwege hun jarenlange verdiensten rond het organiseren van de catering van de heideschouw ging het gezelschap tegen schemering weer op de platte kar en liet zich voldaan naar de parkeerplaats brengen. De tocht over de heide was prachtig op deze zwoele zomeravond. De Commissie van Beheer – en in het bijzonder heidecommissaris Bert Kiljan – kon met tevredenheid constateren dat het beheer in goede handen is bij de gemeente Rheden.
Het heideveld van het volk bloeit weer
ROZENDAAL – QUIRIJN VISSCHER
De heideschouw van de Geërfden van Velp op het Rozendaalse Veld is meer dan een jaarlijks ritueel. “Het moet een vrije plek blijven.”
Een nieuw bloeiseizoen, een nieuwe heidecommissaris. Bert Kiljan kijkt zaterdag- avond vanonder zijn strohoed goedkeurend over de zonovergoten paarse velden van het Rozendaalse Veld. De heide staat er fraai bij dit jaar.
In 1921 droegen inwoners van Velp het veld over aan de gemeente Rheden. Onder voorwaarden. Nog elk jaar bekijken dorpelingen bij de heideschouw of er volgens afspraak wordt beheerd. Een antiek ritueel?
Veel houdt de schouw op het oog niet in. Er worden geen lijsten afgevinkt. Op een boerenkar rijden een aantal Geërfden van Velp en wethouders van Rheden en Rozendaal over de hei naar de brandtoren. Een ecoloog vertelt over vernatting van de hooggelegen hei door een grondlaagje dat spontaan ontstaat. ‘Net schoensmeer’.
Rhedens wethouder Nicole Olland vertelt over een nieuw beheerplan. Gek eigenlijk. Dit is Rozendaal. Dan wordt er geborreld in de avondzon.
De jaarlijkse bijeenkomst van de Geërfden is meer dan een gezellig ritueel rond een middeleeuwse geschiedenis met hei, zand en een jeneverbesbos. “Het Rozendaalse Veld is een zeldzame vrije plek op de Veluwe”, zegt Kiljan uit Velp. “Hier mogen honden nog loslopen op een deel van de heide. Mensen met modelzweefvliegtuigjes mogen er vliegen. Imkers hebben een eigen plek.”
Het gezamenlijke gebruik van de hei vloeit voort uit de geschiedenis. Niet alleen kasteelheren in Velp (Biljoen) en Rozendaal hadden voor het zeggen op de Veluwe. Kleinere grondbezitters ‘met een erf’ beheerden samen met hen sommige woeste gronden. Samen vormden ze de Geërfden. Om dreigende versnippering van het Rozendaaldse Veld te voorkomen, droegen de Geërfden het in 1921 over aan hun gemeente: Rheden. Ook al ligt het in Rozendaal.
Anno 2016 plukken vele hondenliefhebbers en hondenuitlaatbedrijven rondom Arnhem hiervan nog de vruchten. Op een drol meer of minder wordt hier niet gekeken. Kraaien en zwijnen ruimen ze wel op. Een zeldzaamheid op de Veluwe, zegt Kiljan.
Als kersverse heidecommissaris maakt hij plannen om de dorpsgemeenschap van Velp tot in de verre toekomst te blijven betrekken bij ‘haar heide’. En Rozendaal dan? Die gemeente gaat hoogstens over de kapvergunningen, indien nodig, zoals bij de aanleg van de zandverstuiving. “Ook Rozendalers zijn hier welkom”, zegt Kiljan. “Iedereen is welkom op het Rozendaalse Veld.”
Rheden heeft hier contractueel voor te zorgen. En Kiljan ziet dat het anno 2016 nog altijd goed gaat. “Mooi, hè?”
25 Februari 2017: Heidewerkdag Rozendaalse Veld
De Geërfden van het dorp Velp en de gemeente Rheden organiseren jaarlijks de Heidewerkdag op het Rozendaalse Veld. Dit jaar vindt de heidewerkdag plaats op zaterdagochtend 25 februari van 9.00 tot 12.30 uur. Er wordt verzameld op de parkeerplaats van het hondenlosloopgebied ten zuiden van het Rozendaalse Veld (Kluizenaarsweg). Wethouder Pos zal deze ochtend meehelpen.
Kent u het Rozendaalse Veld? Loopt u er hard, wandelt u er, met of zonder hond, plaatst u bijenkasten, of geniet u er op een andere manier? En houdt u ook van werken in de natuur? Kom deze ochtend dan helpen. Trek stevige schoenen en eventueel regenkleding aan. Neem werkhandschoenen mee en als het kan ook een scherpe snoeitang of takkenschaar. Er wordt geëindigd met heerlijke erwtensoep!
Bij gladheid wordt de kluizenaarsweg afgesloten en gaat de werkdag niet door. Updates vind je op Facebook en Twitter (@gemeenteRheden.nl). Heeft u nog vragen over bovenstaand bericht, neem dan contact op met de gemeente Rheden via Rozendaalseveld@rheden.nl of met het telefoonteam van de gemeente Rheden via (026) 49 76 911 (tijdens kantooruren).
.http://rheden.nieuws.nl/
Nieuw beheerplan Rozendaalse veld en Beekhuizense bossen in de maak!
De gemeente Rheden is volop bezig met het opstellen van een nieuw beheerplan voor het Rozendaalse Veld en de Beekhuizense bossen. In één samenhangend plan legt de gemeente de beheermaatregelen voor de komende 10 jaar vast voor het ruim 600 hectare grote bos- heide en stuifzand gebied vanaf de Pinkenbergseweg tot aan de Beerenberg, de brandtoren en Beekhuizen.
De gemeente werkt bij het samenstellen van het plan nauw samen met de Klankbordgroep Beheerplan Rozendaalseveld waarin de Geërfden vertegenwoordigd zijn.
Vanuit de Geërfden kijken wij mee naar de beheer voorstellen en geven wij adviezen over de optimale toegankelijkheid en gebruiksmogelijkheden voor alle gebruikers van het gebied. Daarbij is meer dan ooit duidelijk dat de unieke recreatieve en natuurkwaliteiten van dit gebied van grote waarde zijn voor onze bevolking. Tevens is duidelijk dat het afstemmen van de gebruiksmogelijkheden met de kwetsbaarheden van het terrein om keuzes vraagt. Zo is bijvoorbeeld de brandveiligheid en belangrijk thema wat om speciale inrichtingsmaatregelen vraagt. En dat geldt ook voor het heidebeheer, gaan we door met plaggen en maaien? Of zijn er alternatieven. En welk recreatief gebruik kan het gebied aan? Het unieke hondenuitlaatgebied en de mogelijkheden voor de Hondenuitlaatservice bedrijven, de imkers, wandelaars en fietsers, wild kijken, modelvliegen vragen al meer om overleg tussen de gebruikers.
In het nieuwe beheerplan komen een aantal dilemma’s naar voren die besproken worden in jaarvergadering van de Geërfden van Velp op donderdag 30 maart aanstaande.
27 februari 2016: Succesvolle Heidewerkdag
Onder een strak blauwe lucht en met een heerlijk zonnetje werd er weer hard gewerkt in de heide op het Rozendaalseveld. Jonge groen werd weggeknipt of uitgetrokken en flinke berken en vliegdennen werden omgelegd en door paard Per afgevoerd. Dit werk, dat jaarlijks op de laatste zaterdag in februari plaatsvindt, werd uitgevoerd door ruim 80 vrijwilligers, jong en oud. Na afloop genoten de harde werkers van de erwtensoep en brood. – klik voor meer foto’s op de titel van het bericht –
27 Februari 2016: Heidewerkdag Rozendaalse Veld
De heide op het Rozendaalseveld is een prachtig voorbeeld van cultuurlandschap. Door eeuwenlang gebruik door de (boeren)gemeenschap bleef het heideveld jaar na jaar een open gebied. De heide werd geplagd en gemaaid om het te gebruiken in de potstal, zodat het na de winter en gemengd met de mest van het vee op de akkers kon worden gebruikt als bemesting. Ook werden er schapen naar het heideveld gebracht om er te grazen, werd er zand en grind gehaald en werd in goed overleg waar nodig gekapt en gesnoeid. Zonder dit menselijk ingrijpen zou de heide niet kunnen bestaan. Het gebied zou langzaam maar zeker vol groeien met bomen en struiken, een bos worden en de heide zou verdwijnen.
Het Rozendaalseveld is tot 1920 in bezit geweest van de Geërfden van Velp. In dat jaar werd de grond geschonken aan de gemeente Rheden, waarbij werd afgesproken dat Geërfden de heide mochten blijven gebruiken zoals ze altijd gedaan hadden. Vele jaren later heeft het gebruik van de heide een geheel ander karakter gekregen, wordt er geen zand en grind meer gewonnen en lopen er geen schaapskuddes meer rond. Maar de heide moet wel jaar na jaar goed onderhouden worden om te voorkomen dat het alsnog dicht groeit.
De Gemeente Rheden en de Geërfden hebben tot op de dag van vandaag regelmatig overleg over het beheer, het onderhoud en de nodige werkzaamheden. Op de laatste zaterdag van februari vindt ook dit jaar weer de Heidewerkdag plaats, georganiseerd en uitgevoerd door de Gemeente Rheden en geholpen door de Geërfden. Elk jaar doen er vele tientallen mensen aan mee en wordt een groot deel van het heidegebied ontdaan van jonge boompjes en ongewenste struiken. Een leuke en gezonde activiteit voor jong en oud!
Dit jaar wordt de Heidewerkdag gehouden op zaterdag 27 februari, van 09:00 tot 12:30 uur.
Wil je ook meehelpen, dan kun je je aanmelden (handig en noodzakelijk ivm de catering) op rozendaalseveld@rheden.nl en wordt je ook op de hoogte gehouden van wijzigingen, bijvoorbeeld als door sneeuw en gladheid het Rozendaalseveld niet bereikbaar is.
Trek stevige schoenen aan en neem gereedschap (bijvoorbeeld een spanzaag, snoeitang, spade) en werkhandschoenen mee. Voor eten en drinken wordt gezorgd. We verzamelen om 09:00 uur op de grote parkeerplaats van het hondenlosloopgebied ten zuiden van het Rozendaalseveld.
Februari 2016: Heidewerkgroep
Voor het zware werk krijgt de heidewerkgroep assistentie. Wilt u ook 1x in de 14 dagen een handje helpen om het Rozendaalse Veld vitaal te houden?
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het telefoonteam van de gemeente Rheden, (026) 49 76 911 of via rozendaalseveld@rheden.nl
Januari 2016: Jaarverslag Brandtoren 2015
Vriendinnen en vrienden van de Brandtoren,
De Brandtoren heeft weer gesproken.
Het orakel op het Rozendaalse Veld geeft ditmaal interessante torenfeitjes prijs.
– Lees hier het jaarverslag. –
22 augustus 2015: Heideschouw
Zaterdag 22 augustus vond op het Rozendaalseveld de jaarlijkse Heideschouw plaats. Dit keer werd met de platte kar een grote omweg gemaakt langs de bijenkasten en vertelde imker Leendert van ’t Leven over de nijvere volkjes die de kasten bewonen en er hun heidehoning maken. Bij de Brandtoren werd traditioneel halt gehouden voor een hapje en een drankje en was er gelegenheid om de definitieve plaats van de toekomstige schuilhut te bepalen en de maquette ervan te bewonderen. Toen de zon al laag boven de bosrand stond, vertrok de kar vol leden van de Commissie van Beheer met hun partners en genodigden weer naar de bewoonde wereld. Het was een geslaagde namiddag op de zonovergoten heide. – Het verslag van Rhedens Nieuws vindt u hier –
28 februari 2015: Heidewerkdag was een succes
De CvB bedankt iedereen die heeft meegewerkt op deze Heidewerkdag. We hopen op eenzelfde enthousiasme voor de nieuwe werkzaamheden in de paardenwei. Deze Weidewerkdag staat gepland op 18 april 2015.– klik voor meer foto’s op de titel van het bericht –
28 Februari 2015: Heidewerkdag Rozendaalse Veld
De Geërfden van het dorp Velp en de gemeente Rheden organiseren de jaarlijks Heidewerkdag, dit jaar op 28 februari. We zagen jonge dennen en slepen ze aan de kant om de heide mooi open te houden.
Geniet u ook van het Rozendaalse Veld? Help ons een handje op zaterdagochtend 28 februari 2015 van 9.00 uur tot 12.30 uur.
We verzamelen op de parkeerplaats van het hondenlosloopgebied ten zuiden van het Rozendaalse Veld. Voor koffie, thee, erwtensoep en broodjes wordt gezorgd. Iedereen is welkom.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het telefoonteam van de gemeente Rheden, (026) 49 76 911 of via rozendaalseveld@rheden.nl
Januari 2015: Jaarverslag Brandtoren 2014
Geliefde Torenvriendinnen en vrienden, Altijd weer spannend wat de Brandtoren op het Rozendaalse Veld zo aan het eind van het jaar te melden heeft. Al mijn knoppen zet ik dan op ‘ontvangst’. Natuurlijk roept hij in bijgaand Jaarverslag 2014 de grandioze viering van zijn 65-ste Verjaardag in herinnering op 30 augustus jl. Muziek en dans hebben hem niet onberoerd gelaten. Fijntjes wijst hij erop dat hij door onze inspanningen het eeuwige leven verkregen heeft, zodat die 65 jaar meer een menselijk ding is. Daarnaast heeft de verwijdering van de prullenbak aan de voet van de toren hem kennelijk nogal aangegrepen en verbijsterd. Onlangs sloop ik als torenfluisteraar in het duister naderbij en legde mijn oor te luisteren aan de stalen gebinten. Benieuwd als ik was naar zijn zieleroerselen op een onbespied moment. “Dus als mensen bezuinigen op vuilnisbakken, halen ze eerst de meest gebruikte bakken weg”, bereikte mij van gene zijde. Als een soort mantra bleef hij dat maar herhalen. Ik kan niet anders dan constateren dat wij mensen de Brandtoren in deze kennelijk overvragen. De toren zit hier natuurlijk met het probleem dat er daags na de verwijdering van de afvalbak aan zijn voet een chaotische afvalsituatie ontstond. Ik loste dat op met mijn papierprikker en aansluitend ondertekende ik een contract dat mij tot frequente leging van de herplaatste afvalbak verplicht. Merkwaardig in een tijd waarin Overheid en Bedrijfsleven zich verplicht hebben ruim honderdduizend reguliere banen te zoeken in de beschutte sfeer. Al bakken legend krijg ik het gevoel dat ik een dergelijke plaats verdring. Grappig ook dat een geüniformeerd man van Natuur Monumenten met een prachtige vrachtwagen mij tijdens een leging bars vroeg “heeft u hiervoor een vergunning”? En toen ik onthutst “ja” stamelde, repliceerde hij met de hand aan het holster “Mag ik die dan even zien”? Ach, het leven van een 68-jarige afvalbakleger gaat natuurlijk ook niet over rozen……… Maar de vijftien km terugrijdend naar huis vraag je je dan toch wel even af waar de maatschappij momenteel mee bezig is. Ik wens u allen mede namens de Brandtoren een fijn oplossingsgericht jaar. Vol reflectie over hoe de dingen lopen in ons land. Een jaar ook met minder bureaucratie en met oog voor elkaar. Een gelukkig en ontspannen jaar met weinig kopzorg. Ja, dat wenst u Dick Tiemens Torenfluisteraar en verwoed afvalinzamelaar………….. – bekijk hier het jaarverslag –
Winter 2014-2015: Werkzaamheden bosrand hondenlosloopgebied
In deze bosrand wordt in de winter van 2014-2015 gewerkt. We proberen het gebied ook tijdens werkzaamheden zo goed mogelijk toegankelijk te houden. U draagt bij aan de veiligheid door uw hond tijdens werkzaamheden uit de buurt van machines te houden. – klik hier voor meer informatie –
6 December 2014: Verkoop Brandhout
Op zaterdag 6 december a.s. 09.00-13.000 uur
Parkeerplaats hondenlosloopgebied Kluizenaarsweg te Rozendaal.
De komende weken werkt Ron Le Poole Werkpaarden in het hondenlosloopgebied van het Rozendaalse Veld. Het gezaagde hout wordt door onze trekpaarden op uiterst duurzame wijze uit het bos gesleept.
In overleg met de gemeente Rheden bied Ron Le Poole Werkpaarden een deel van het vrijkomende hout als brandhout ter verkoop aan. – klik hier voor meer informatie –
23 Augustus 2014: Heideschouw
Op zaterdag 23 september heeft de Commissie van Beheer, genodigden en vertegenwoordigers van de Gemeenten Rheden en Rozendaal het door de gemeente Rheden gevoerde beheer geschouwd. – klik voor meer foto’s op de titel van het bericht –
22 Februari 2014: Heidewerkdag
De jaarlijkse heidewerkdag (ochtend) van de gemeente Rheden en de Geërfden van Velp vindt dit jaar plaats op zaterdag 22 februari van 9.00 – 12.30 uur. Het verzamelpunt is op de laatste parkeerplaats aan de zuidkant van het Rozendaalse Veld.
Naast het feit dat er veel nuttig werk verricht wordt, is de ochtend bedoeld om de betrokkenheid bij de bezoekers van het Rozendaalse Veld te vergroten. Het verzamelpunt is op de laatste parkeerplaats aan de zuidkant van het Rozendaalse Veld (hondenlosloopplaats aan de Kluizenaarsweg). Dit wordt in het veld duidelijk aangegeven. Er is koffie en thee, wel wordt geadviseerd stevige schoenen aan te trekken. Neem als het kan een snoeitang mee (en eventuele regenkleding en werkhandschoenen). Alle handen zijn welkom!
Bij gladheid zijn de toegangswegen afgesloten en gaat de werkdag niet door. Alleen de aangemelde personen kunnen daarover bericht worden.
Aanmelden kan via: Rozendaalseveld@rheden.nl
Ook op Twitter (@gemeenteRheden) wordt melding gemaakt als de werkdag niet doorgaat.
Februari 2014: Dankwoord
Lieve Torenvriendinnen & beste Torenvrienden, Jullie mensen doen mij als Toren steeds weer versteld staan. Nauwelijks bereikt jullie een bericht over een negatief torensaldo (over 2013) of de giften stromen binnen van heinde en verre. Van Dick vernam ik dat er sedert het begin van dit jaar maar liefst 532,21 euro op mijn banksaldo is bijgeschreven. Hij stond er trouwens zelf ook van te kijken. Hier is duidelijk sprake van solidariteit en genegenheid van mens ten opzichte van ding. De bekende nihilistische filosoof Friedrich Nietzsche is eigenlijk de laatste die over dit onderwerp publiceerde. In zijn ‘Umwertung Aller Werte’ verklaarde hij God dood en daarmee dus tevens – bij wijze van herwaardering van alle waarden – voor dood gehouden dingen, levend. En terecht natuurlijk! Die solidariteit van jullie met mij treft mij temeer, omdat wij die als Brandtorens onderling nooit hebben gevoeld. Al mijn collega’s zijn zonder enig protest verdwenen en zo ben ik nog de enige toegankelijke Brandtoren in Nederland. En door jullie giften zal ik dat tot in lengte van jaren blijven, mede door de verflagen waarmede Alliander mij regelmatig verblijdt. Zie mij daar staan stralen in het – door de Heidewerkgroep van de Geërfden van Velp regelmatig van opslag ontdane – weidse heidelandschap van het Rozendaalse Veld. Dank, dank, dank!
Hartelijk gegroet door
De Brandtoren
en diens fluisteraar
Dick Tiemens
die voor mij alle centjes nauwkeurig bijhoudt…..en meer……
14 september 2013: Excursie Rozendaalse Zand
Wethouder Tiemens is aanwezig bij de excursie op het Rozendaalse Zand op zaterdag 14 september om 15.00 uur. De gemeente organiseert dit om het herstel van dit natuurgebied te laten zien na de ingreep van enkele jaren terug. In 2008 en 2009 greep de gemeente Rheden in om het Rozendaalse Zand te herstellen. Hiervoor zijn bomen gekapt, zodat wind grip kreeg op het onderliggende zand. De beweging van het zand en de extreme omstandigheden zorgen voor bijzondere natuurwaarden. Alleen planten en dieren die aan deze extreme droogte en voedselschaarste zijn aangepast kunnen hier overleven. Veel wandelaars genieten dagelijks van dit enige zandlandschap op de zuidoost Veluwe. Graag laat de gemeente de ontwikkelingen zien van de afgelopen 5 jaar op het Rozendaalse Zand. De excursie start op zaterdag 14 september om 15:00 uur op de grote parkeerplaats aan de Kluizenaarsweg (bij het hondenlosloopgebied) van waar we te voet het Rozendaalse zand op gaan. Aanmelden is niet nodig en toegang is gratis.
24 augustus 2013: Heideschouw
Zaterdag 24 augustus 2013 heeft weer de jaarlijkse heideschouw plaatsgevonden door de Commissie van Beheer, enkele wethouders van zowel de gemeente Rheden als Rozendaal en overige genodigden. Een bijzondere editie, niet in de laatste plaats omdat we afscheid hebben genomen van Pieter Hoefsloot als secretaris en lid van de Commissie van Beheer. Pieter is thuis opgehaald vanwaar hij en zijn echtgenote met paard en wagen naar de parkeerplaats bij het Rozendaalse Veld zijn gereden. Ter plekke van de brandtoren is hij toegesproken en bedankt door de voorzitter en hebben we een toost op Pieter uitgebracht.
November 2011: De Emmapiramide op een hoger niveau.
Rob Wetzels heeft de werkzaamheden uitgebreid in beeld gebracht, zie zijn blog.
Facelift voor Rozendaalse Zand
Vrijdag, 31 augustus 2007 – VELP/ROZENDAAL – Mooier kan niet, zou je zeggen als je het Rozendaalse Zand zo beziet. Desondanks heeft de gemeente Rheden het plan opgevat de zandverstuiving een flinke facelift te geven.
Die bestaat uit het fors vergroten van de oppervlakte stuifzand. Daarmee krijgt het Rozendaalse Zand, dat zowel op Rhedens als op Rozendaals grondgebied ligt, zijn oorspronkelijke grootte terug. De natuur heeft de zandvlakte voor een groot deel overwoekerd.
Gebeurt er niets, dan zou ook het laatste stuk stuifzand op den duur verdwijnen, want de wind heeft er steeds minder vat op. En zonder wind geen stuifzand. Om de wind vrij spel te geven, wordt er 17 hectare bos aan de zuidoostzijde van het gebied gekapt. In een deel van dat gebied wordt ook de begroeide bovenlaag verwijderd, zodat weer zand tevoorschijn komt.
“Als we niks doen groeit het dicht.” Wethouder Harriët Tiemens van de gemeente Rheden laat er geen misverstand over bestaan: wanneer er niets wordt ondernomen, is het op den duur gedaan met het Rozendaalse Zand. En er is haar juist veel aan gelegen de zandverstuiving te behouden. “Ik vind niet dat je elk stuk natuur per se weer in de oude glorie moet herstellen. Maar in dit geval vind ik het de moeite waard.”
En dus wordt, om de wind vrij spel te geven, maar liefst 17 hectare bos aan de zuidoostzijde van het gebied gekapt. In een deel van dat gebied wordt ook de begroeide bovenlaag verwijderd, zodat weer zand tevoorschijn komt.
Tiemens noemt drie redenen waarom. In de eerste plaats biedt stuifzand de mens volgens haar een unieke beleving, niet vergelijkbaar met die in een bos. “Bovendien geeft zo’n zandverstuiving variatie aan het landschap. Alleen maar bos is erg homogeen.”
Ten derde wijst de wethouder op de toename van de diversiteit aan dieren en planten die het gevolg is van het eersherstel van de zandverstuiving; op stuifzand komen zeldzame planten en dieren voor.
Het huidige areaal aan stuifzand in Nederland is slechts 2 procent van de oorspronkelijke hoeveelheid. Op een aantal andere plaatsen zijn al soortgelijke hersteloperaties uitgevoerd, onder meer op de Hoge Veluwe en in de gemeenten Soest en Harderwijk.
Onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat herstel van het Rozendaalse Zand kansrijk is. De ambitie is om met de kap van 17 hectare bos bij het Rozendaalse Zand al in januari volgend jaar te beginnen, zodat die klus voor aanvang van het broedseizoen is geklaard. Opmerkelijk is dat het voor een deel gaat om bomen die aan het einde van de negentiende eeuw zijn aangeplant om het stuifzand een halt toe te roepen.
In de zomer van 2009 moeten alle werkzaamheden zijn afgerond. Bij het werk wordt rekening gehouden met kwetsbare plant- en diersoorten. Uiteindelijk gaat de zandverstuiving dertig hectare beslaan.
Tiemens hoopt op een groot draagvlak onder de bevolking. Maar ze is zich ervan bewust dat er vragen zullen komen. “Zeker als we gaan kappen. Want dat levert in het begin geen mooi plaatje op.”
Eeuwenoude hei staat er mooi bij
Maandag, 27 augustus 2007 – VELP/ROZENDAAL – Hobbelend en klotsend wordt het gezelschap over het historische Kerkepad op het Rozendaalse Veld gevoerd. Verstoken van enig comfort zitten de vijfentwintig mannen en vrouwen op strobalen die zijn vastgemaakt op een platte boerenwagen.
De jaarlijkse heideschouw door vertegenwoordigers van de Geërfden van Velp en de gemeenten Rheden en Rozendaal vond zaterdag weer plaats. “Schouw”, zegt de Rhedense wethouder Jan Jansen proevend. “Alleen het woord al. Geen controle of inspectie, maar een schouw. De ‘Geërfden van Velp’ is een cultuurhistorisch relict uit vroeger tijden, waar dit woord helemaal bij past. Cultuurhistorie moet je koesteren.”
De heideschouw kan gemakkelijk op louter nostalgische folklore lijken. Maar de schouw is wel degelijk functioneel. Heide wordt door mensen in stand gehouden en is als zodanig meer cultuur dan natuur. En moet dus intensief beheerd worden. Daartoe is het nodig dat alle betrokken partijen het eens zijn over de wijze waarop.
Juridisch zit het verhaal best wonderlijk in elkaar. De gemeente Rheden is eigenaar van de grond en moet het terrein onderhouden. De grond ligt binnen de gemeentegrenzen van Rozendaal, dus daar wordt het officiële bestemmingsplan bepaald. De Geërfden hebben op grond van de schenkingsakte uit 1921 zeggenschap behouden over beheer en toegankelijkheid van het Rozendaalse Veld. Verder is er nog de wildbeheerder en zijn er mensen van de vogelwerkgroep Arnhem en omgeving aanwezig. De schouw is natuurlijk een prachtige gelegenheid voor partijen om elkaar informeel te ontmoeten.
Men kijkt kritisch rond. Bloeiende heide zover het oog reikt, niet te veel gras, niet teveel ander groen spul. Dankzij de heidewerkdag in het voorjaar en de wekelijkse werkgroep van vijftien vrijwilligers worden opschietende den en berk redelijk onder de duim gehouden. En dankzij het verdwijnen van de laatste afrasteringen is het terrein één geheel. “De hei staat er goed bij”, stelt iedereen tevreden vast.
Gelukkig wordt de schouw ook omgeven door aardige rituelen. Zo wordt er halverwege gestopt voor ‘verversingen’ bij de brandtoren en aan het einde trakteert de wildbeheerder op een toepasselijk borreltje: sleedoornjenever.
Flink stuk heide is weer ‘als nieuw’
Maandag, 26 februari 2007 – ROZENDAAL/VELP – Juist als de pakweg zeventig vrijwilligers de hei op willen, begint het te miezeren. Zo’n vieze, koude regen die doet verlangen naar de kachel en warme chocolademelk.
Zo niet de mensen die zich welgemoed deze zaterdagochtend vrij hebben gemaakt om het Rozendaalse Veld te ontdoen van jonge vogelkers en dennen. Het is de vijfde keer dat de Heidewerkdag wordt gehouden. Om te zorgen dat de heide de heide blijft en niet dichtgroeit met bos.
Harald van den Akker uit Rheden heeft zijn kinderen Jelle (13) en Eva (11) meegenomen. “Dat is beter dan dat ze achter de computer zitten”, vindt hij. “Maar ik heb hen zelf de keuze gelaten. Ze hoefden niet, maar waren erg enthousiast.” Eva trekt driftig kleine dennenboompjes uit de grond. Jelle verzamelt ze en brengt ze naar de bosrand. ’t Is wel nat, erkent Eva, maar dat vindt ze niet erg.
Van den Akker loopt geregeld met zijn hond over het Rozendaalse Veld. “Dan vind ik het min of meer mijn plicht iets terug te doen”, zegt hij. “Het is tamelijk uniek in Nederland, zo’n groot losloopgebied voor honden. Ik ken dat eigenlijk nergens anders.” En Van den Akker kan het weten, want hij werkt voor Natuurmonumenten.
Het Rozendaalse Veld werd in 1917 en 1921 geschonken aan de gemeente Rheden door de Geërfden van Velp. Dat zijn alle inwoners van Velp en Rozendaal die onroerend goed bezitten. Sinds 2002 houdt deze club, samen met de gemeente Rheden, de Heidewerkdag.
“Toen we begonnen, waren we met een man of twintig”, vertelt voorzitter Pieter Hoefsloot. “Maar de animo wordt steeds groter. Vorig jaar hadden we zo’n honderd vrijwilligers. Maar toen was het heel helder, zonnig weer.”
Dat is vandaag wel anders, al blijven de echte plensbuien gelukkig uit. De groep van zeventig vrijwilligers gaat om negen uur enthousiast aan de slag en in korte tijd zijn ze uitgewaaierd over de heide. Met zoveel mensen gaat het hard. “Het gaat veel te snel”, zegt Frits Slijkoord, voorman van de Heidewerkgroep, die eens in de veertien dagen de hei opgaat om die te onderhouden. “Over een half uur zijn we klaar. Dan zitten we met al die mensen.”
Rond twaalf uur worden het werk afgeblazen. Er is warme soep en er zijn broodjes. En een flink stuk hei ziet er weer ‘als nieuw’ uit.
Elk jaar is er een Heidewerkdag op het Rozendaalse Veld ten noorden van Arnhem. Zo blijft de heide de heide en wordt verbossing voorkomen.
Zand Rozendaalse Veld verdwijnt
gepubliceerd in: De Gelderlander 10-12-2005 Door SUZANNE HUIBERS
ROZENDAAL – Het stuifzand op het Rozendaalse Veld (vlakbij de parkeerplaats van het hondenlosloopgebied) verdwijnt als er niet snel maatregelen worden genomen. Het verandert in bos.
Van het stuifzand dat er in 1950 was, is nog maar een kwart over, laten luchtfoto’s zien. Als er niets gebeurt, verandert het stuifzand langzaam in bos. “We hebben subsidie aangevraagd om te kunnen onderzoeken of het zinvol en nuttig is om het stuifzandgebied te vergroten”, zegt Nienke Moll. Zij beheert namens de gemeente Rheden het Rozendaalse Veld.
Rheden kocht het eerste deel van het Rozendaalse Veld in 1917 en de rest in 1921 voor één gulden van de Geërfden in Velp. Het Rozendaalse Veld waren de oude markengronden van de Velpenaren. Ze lieten er hun schapen lopen, staken plaggen voor bemesten van landbouwgronden in de omgeving en maaiden jonge heide voor de potstal of bijvoeren van de schapen. Het gebied was vroeger leeg en kaal. “Het gebied was erg arm gemaakt. Als je plagt, haal je het plantje met de wortels eraf. Je houdt dan schrale grond over, omdat de bovenste laag met daarin de wortels veel rijker is”, legt Moll uit. Er ontstonden zandverstuivingen, waarvan nog maar een heel klein deel over is.
De intrede van de kunstmest na de Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan het gebruik van heide. Maar als je niet meer plagt, groeit de heide langzaam dicht en ontstaat bos. “Het bos is al opgerukt”, merkt Moll op. Zij wil voorkomen dat het nog verder oprukt. “Er zijn duizenden redenen om heide te behouden. Grootschalige heidevelden zijn van grote waarde en komen alleen in West-Europa voor. Veel planten en dieren zijn erg gehecht aan de heidevelden.”
De instandhouding van het cultuurhistorische landschap brengt veel knelpunten met zich mee, omdat de heide is ontstaan door een intensief gebruik van gronden. Maar de belangstelling voor het maaien van de heide neemt in de agrarische sector af. De studenten van IPC Groene Ruimte hebben het gebied als praktijkruimte gebruikt, maar het aantal cursisten neemt sterk af, waardoor minder heide wordt gemaaid.
“Wij kiezen er niet voor zoals onze buurman Natuurmonumenten doet de heide te laten begrazen door Schotse Hooglanders. De recreatieve functie van het Rozendaalse Veld is erg belangrijk, omdat het gebied van oudsher van iedereen was. Nu is het van fietsers, mountainbikers, wandelaars, ruiters en hondenbezitters”, vertelt Moll. Honden zouden niet los kunnen lopen. “De vraag is of dat in de toekomst nog kan, omdat we te maken hebben met strenge regelgeving.”
Omdat de gemeente Rheden het Rozendaalse Veld niet laat begrazen, moet ze zelf stukje voor stukje plaggen. Daarbij krijgt ze veel hulp van vrijwilligers. “We houden heidewerkdagen. De eerstvolgende is op zaterdag 25 februari. Daarnaast trekken we om de week op dinsdagmorgen met tien vrijwilligers het gebied in om jonge boompjes uit de grond te trekken.” Oude struikheide blijft staan. “Voor de reptielen.”
Jonge dennen bedreigen heide constant
gepubliceerd in:De Gelderlander 29/08/2005 Door BERRIE VAN HELDEN
Het rijtje lage dennen ergens op het Rozendaalse Veld moet het veld ruimen.
„ Doe je niets, dan ontstaat daar over tien tot vijftien jaar een bos en verdwijnt het open karakter van het heideveld”, zegt bestuurslid Jop de Klein van de Geërfden van Velp.
„ Daar kiezen wij niet voor. We willen dat de open heide blijft bestaan en dat betekent dat we bomen moeten omzagen of uit de grond moeten trekken”, vult Nienke Moll aan. Zij is namens de gemeente Rheden belast met het beheer en onderhoud van het Rozendaalse Veld, dat zich bevindt op grondgebied van de gemeente Rozendaal.
De Klein en Moll reden zaterdagmiddag samen met Geërfden van Velp en bestuurders en ambtenaren van de gemeenten Rheden en Rozendaal per trekker over het Rozendaalse Veld om te bekijken hoe de hei er bij staat. De Geërfden hebben het beheer ervan overgedragen aan de gemeente Rheden onder voorwaarde dat het Rozendaalse Veld altijd vrij toegankelijk blijft. „ Dat betekent dat je hier honden mag uitlaten, een tent kunt uitproberen, mag recreëren, bijen mag houden en modelvliegtuigjes de lucht in kunt sturen. Mensen krijgen zoveel mogelijk de ruimte hier te genieten”, zegt voorzitter Maarten Schellingerhout van de Geërfden.
De hei staat op dit moment in volle bloei. En daar genieten de deelnemers aan de heideschouw met volle teugen van. Maar op sommige plekken is de hei compleet verdwenen. „ Hier hebben we geplagd. De oude hei is weggehaald. We wachten nu tot het zaad dat in de bodem is achtergebleven ontkiemt. De eerste struikjes zijn al zichtbaar”, zegt Moll.
Op weg naar een picknickplek vlakbij de Brandtoren zegt ze opeens bezorgd. „ Niet daarheen, daar is alles dood. Vermoedelijk heeft daar de kever het heidehaantje de heide opgevreten.”
Bestrijden wil zij het insect niet.
„ Waarom? Dat moet je niet willen. Dit hoort bij de natuur, bovendien kan de heide elk moment weer opkomen.”
Speciale aandacht is er voor een terrein van tweehonderd hectare waar zich de afgelopen jaren ook achttien edelherten hebben gesetteld. Gedurende tien jaar is dit heideveld begraasd door koeien.
Er staat schrikdraad omheen.
„ Je moet je afvragen of dit nog van deze tijd is. Je kunt denken aan een andere omheining of een andere vorm van begrazing, bijvoorbeeld door schapen. Persoonlijk lijkt mij dat een leuk idee”, aldus Moll.
Menselijk ingrijpen nodig om heidelandschap te behouden
gepubliceerd in: De Gelderlander 19 november 2004 Door onze verslaggeefster
ROZENDAAL/VELP – Spontane bosontwikkeling neemt steeds meer toe op het Rozendaalse Veld. Menselijk ingrijpen is hard nodig om het oude cultuurlandschap dat bestaat uit heide, te behouden. Dat staat in het jaarverslag over het beheer van het Rozendaalse Veld en de Beekhuizense Bossen. Eigenaar is de Geërfden Velp.
Jonge boompjes vormen een bedreiging voor het heidelandschap. Worden ze niet met wortel en al uit de grond getrokken, dan verandert het Rozendaalse Veld langzaam in bos. Heide is geen blijvend landschap. Het is eigenlijk een zandvlakte die langzaam begroeid raakt en uiteindelijk in een bos verandert.
De Geërfden Velp en de gemeente Rheden hebben ervoor gekozen om het heidelandschap te behouden. Maar dat betekent wel dat er maatregelen moeten worden genomen. De jonge berken, eiken en dennen moeten worden verwijderd. En dat is een intensieve klus.
Daarom schakelt de gemeente Rheden, de beheerder van het Rozendaalse Veld, de hulp in van vrijwilligers, zoals mensen van de scouting, IVN, de modelvliegclub en imkers. Jaarlijks houdt zij heidewerkdagen waarop met de hand of met een zaag en spade de heide wordt geschoond. Met de hand lukt alleen bij hele jonge boompjes, maar vaker moet de spade eraan te pas komen, omdat de bomen al enkele jaren oud zijn en diep geworteld zijn.
Maar niet alleen jonge bomen vormen een bedreiging voor de heide. Doordat de grond steeds rijker is, groeit er meer gras. Ook dat verdringt de heide. Om dat tegen te gaan, heeft het bedrijf Van de Haar uit Wekerom in 2003 een begin gemaakt met plaggen. Dat resulteert in verschillende kale plekken op het Rozendaalse Veld.
Alleen het afvoeren van het plagsel levert een probleem op, omdat dat gebonden is aan nieuwe milieuwetgeving. Het plagsel moet nu naar een erkend composteerbedrijf en mag niet meer uitgereden worden op landbouwgrond in de buurt. Daarom liggen er af en toe hopen, zoals op de parkeerplaats bij het hondenlosloopgebied.
De gemeente Rheden schakelt niet alleen bedrijven in voor het beheer van de heide. De praktijkschool IPC in Schaarsbergen en Helicon uit Velp worden nauw bij het beheer van het natuurterrein betrokken.
Helicon voert voornamelijk het bosbeheer uit. De leerlingen doen het zaagwerk voor het uitdunnen. In 2003 is er te weinig hout geoogst. Daarom komt er een werkplan voor de periode 2005-2008.
Ook moet er een nieuw beheersplan voor het gebied komen, want het huidige is verouderd. Daaraan wordt nu gewerkt. Aandachtspunt is het stuifzand op het Rozendaalse Veld. Is het haalbaar om het zand weer te laten stuiven en welke planten- en diersoorten zijn daarmee gediend?
Ook wordt er nagedacht over runderen op het Rozendaalse Veld. Grazen is een manier om gras terug te dringen. Om het landschap van vroeger terug te krijgen worden al her en der in Nederland runderen, paarden en schapen ingezet voor begrazing. Om de grazers op het Rozendaalse Veld te houden, zou er omheining omheen moeten komen. Dat wil de gemeente Rheden liever niet, omdat dat niet strookt met de wens voor een aaneengesloten leefgebied voor wilde dieren. Elders in park Veluwezoom lopen runderen en paarden.
Prunussen willen nauwelijks de grond uit
gepubliceerd in: De Gelderlander 22 maart 2004 door SUZANNE HUIBERS
ROZENDAAL/VELP – De berken, dennen en prunussen moeten eruit op de heide op het Rozendaalse Veld. Werd er tweehonderd jaar geleden alles aan gedaan om het gebied in bos te veranderen, nu willen we dat juist voorkomen.
Met grote kracht duwt Leen van ’t Leven zijn spade in de grond. “Dit valt niet mee”, zegt hij, “omdat deze prunus te hard is doorgeschoten. Deze had er al veel eerder uitgehaald moeten worden. Maar beter laat dan nooit.”
Van ’t Leven, werkzaam bij de fauna- en wildbeheereenheid Zuid-Oost Veluwezoom, helpt op zaterdagmorgen om negen uur mee met het heide schonen. Jonge berken, dennen en prunussen moeten uit de grond worden getrokken om te voorkomen dat de heide dichtgroeit. Vrijwilligers helpen daarbij.
Tweehonderd jaar geleden werd er van alles aan gedaan om op de schrale zandgrond bos te laten ontstaan. Maar dat wilde maar niet lukken. Alleen heide wilde groeien op de arme grond. Nu willen mensen daarentegen de heide bewaren en het landschap zo houden als het is. “Door de neerslag met veel voedingsstoffen (zure regen, SH) groeit de heide dicht”, vertelt Nienke Moll van de gemeente Rheden. “Vroeger werd de heide door boeren geplagd en door schapen begraasd. Maar dat zijn dure maatregelen.” De heide wordt wel jaarlijks gemaaid, vertelt Moll. “Door studenten van de praktijkschool.”
De gemeente Rheden en de Geërfden Velp hebben gebruikers van het Rozendaalse Veld gevraagd mee te helpen de heide te schonen. “Om de betrokkenheid van ruiters, zweefvliegers en hondenbezitters te vergroten.” De dennen op de heide trekken de vrijwilligers er makkelijk uit. Na een kwartier ligt er al een stapel langs de rand van het voetpad, vlakbij de parkeerplaats. “We zijn nu bezig in het hondenlosloopgebied”, zegt Moll. Maar over hondenpoep hoeven de vrijwilligers zich geen zorgen te maken. Dat wordt ’s nachts opgeruimd. “Door de wilde zwijnen”, vertelt Leen van ’t Leven. “Die eten het op. ’s Nachts komen ze hiernaartoe, omdat ze op zoek zijn naar mineralen. Ze eten alles waar dat in zit. Ook hondenpoep”, lacht Van ’t Leven. Hij pakt een zaag. “In delen krijg ik de prunus er wel uit.” Volgens Moll wordt de prunus ook wel bospest genoemd. De vrijwilligers merken waarom. “Moet je kijken wat een wortels!”
Boompje staat heideplant in de weg
gepubliceerd in: De Gelderlander |maandag 24 maart 2003 Door REINY DE JONG
ROZENDAAL – Vrijwilligers schonen de heide op. Want die moet mooi tot bloei komen, dit voorjaar. Groen wat er echt niet hoort, moet er dus uit. Gewapend met schop en vol goede moed gaan de tien mannen en twee vrouwen op pad om een van de parels van de Veluwezoom klaar te stomen voor de lente.
Vanaf de eerste parkeerplaats bij het Rozendaalse Veld loopt de opschoongroep in noordelijke richting en dan een eind het fietspad op langs het heideveld. De hei ligt er al zonbeschenen bij op de vroege zaterdagochtend.
Tussen het paarsbruin van de hei en het gelige gras is het groen van jonge coniferen zichtbaar. Voor menig natuurliefhebber een kleurrijk geheel, voor de kenner een doorn in het oog. Het zijn deze boompjes die het doel vormen van de tocht.
“De hei wil bos worden, het blijft hier geen hei vanzelf”, verklaart kenner Bob Tol. “Wij verwijderen de grove den en eventueel ook ontkiemende berkenbomen. Alles wat boom is en geen hei en kleiner dan een meter wordt er uitgetrokken. Grotere bomen laten we staan, dat kost te veel moeite”.
Tol is bestuurslid van de Geërfden van Velp, een club van grondeigenaren. Het is de leden er veel aan gelegen het Rozendaalse heideveld in stand te houden. Oorspronkelijk was het veld in het bezit van de Geërfden van Velp.
Natuurliefhebbers waren bang dat de hei verdeeld zou worden onder deze mensen. “Hoe meer grond je in Velp had, hoe meer hei je kreeg, de grootgrondbezitters dus het meest. Omdat we twee kasteelheren hadden die een groot stuk grond bezaten, zouden die bijna een derde krijgen, de overigen de rest.
Om dat te voorkomen, is de hei in 1917 aan de gemeente Rheden verkocht voor één gulden, met als voorwaarde dat zij de hei moet onderhouden en dat de hei altijd toegankelijk moet blijven voor het publiek”, legt Tol uit.
De vrijwilligers die de gemeente met deze ludieke schoonmaakactie een handje helpen, beginnen bij de bosranden, omdat daar door overwaaien het aantal zaailingen het grootst is.
Maar al gauw zwerven ze uit over het 600 hectare grote veld. Het aantal veldarbeiders is inmiddels aangezwollen tot zestien. De stemming zit er onderling goed in. “Ik zit bij het Geërfdenbestuur. Wij waken natuurlijk ook een beetje over de hei met zijn allen. Vandaar dat ik hier deze zaterdag ben. Er hadden er wel een paar meer bij kunnen zijn. We willen met z’n allen proberen onze natuur op orde te houden. Je ziet het, we zijn nu even bezig, het heeft gelijk resultaat. Het zou natuurlijk mooi zijn, dat het, als het in bloei staat, straks allemaal hei is. Kijk, als je dit niet doet, dan overwoekert het de heide. ’t Is nu allemaal klein, maar straks wordt het heel groot”, aldus Paul Roelofsen.
“Je bent lekker bezig en onderhand laten we de hond uit. Ik heb daarvoor dispensatie gekregen, anders ging ik niet mee”, grapt J.Schaeffer. De werkzaamheden vinden plaats op het gedeelte van het Rozendaalse veld, waar honden aangelijnd moeten zijn. “Hier hebben we dus geen last van hondenpoep”. Een ander: “Ik liep hier pas nog en toen zei ik tegen mijn man: oh wat jammer nou, al die boompjes. Zo meteen hebben we hier geen hei meer. Ik kom hier vaak met de hond. Toen zag ik die affiches op de prullenbakken. En dan kun je wel zeggen, daar moeten ze wat aan doen, maar daar kun je natuurlijk ook zelf aan meehelpen”, vindt Marianne Schoon uit Zevenaar.
De Geërfden hadden bij de gemeente geklaagd over achterstallig onderhoud. Jaarlijks, in augustus, is er de heideschouw. Samen met de Geërfden maken gemeenteleden dan een rondrit over de hei. Bij die gelegenheid wordt
gekeken wat er gedaan moet worden aan de verdenning. Wethouder Ab Lammers, die ook met de spa naar de hei is gekomen, is het met de klacht niet eens. “Deze week is er geploegd en gemaaid, het eerste stuk is aangepakt. Daar kan de hei nu opnieuw uitlopen.” De heidewerkdag staat reeds lang in zijn agenda. “Vorig jaar hadden we een discussie hierover. Toen is besloten samen met de Geërfden een werkdag te organiseren. Er zijn nog twee anderen van de gemeente hier bezig. We willen zo laten zien dat we niet tegenover elkaar, maar naast elkaar staan. Wij verwachten komende augustus betere kritieken te krijgen.”
Lammers heeft al voorgesteld om van deze heidewerkdag een jaarlijkse traditie te maken.
Wilde zwijnen eten graag hondenpoep
gepubliceerd in: De Gelderlander | 11-01-2003
ROZENDAAL/VELP
Last van hondenpoep? Nodig een wild zwijn uit. Het dier eet de uitwerpselen met smaak op. In het uitlaatgebied op het Rozendaalse Veld ligt nauwelijks hondenpoep.
Veel mensen laten buiten het hondenlosloopgebied hun huisdier uit op het Rozendaalse Veld, constateren de medewerkers van de Fauna en Wildbeheer Eenheid Zuidoost Veluwe. De dieren houden zich niet zo nauw aan de grenzen. Toch is er nauwelijks hondenpoep te vinden. “De hondenpoep wordt opgegeten door wilde zwijnen”, zegt bijzonder opsporingsambtenaar F. Bolder.
De wilde zwijnen eten graag de uitwerpselen. Ze zijn gek op de mineralen en voedselresten die erin zitten. Normaal halen ze die uit breedbladige grassen. Maar de Schotse Hooglanders op de Veluwe kapen het gras voor hun neus weg. De wilde zwijnen moeten dus op zoek naar een alternatief.
Dat de wilde zwijnen de hondenpoep opeten levert volgens Bolder een voordeel op: de uitwerpselen komen niet in de grond terecht, zodat het niet de humuslaag van de bodem te veel verrijkt.
Er zijn veel wilde zwijnen op het Rozendaalse Veld. Er zouden er een stuk of vijftig moeten zitten. Konijn en haas zijn op de hele Veluwe aanwezig. ‘De stand van het wild lijkt gezond’, schrijft Bolder aan de Rhedense politiek die maandag over zijn verslagen vergadert. En ook reeën komen in alle terreingedeelten van het Rozendaalse Veld voor.
In het Rozendaalse Veld lopen ook geregeld roedels edelherten rond. Ze worden zelfs in de buurt van de Emma Pyramide gesignaleerd. En ook damherten worden overal in het terrein waargenomen. Een enkele keer heeft Bolder zelfs een das gezien.
Bolder heeft zich voorgenomen regelmatig het Rozendaalse Veld te controleren. Zeker omdat mountainbikers zich niet altijd houden aan de fietsroutes. Vooral in het gebied ten noorden van de Koningsweg maken zij zich daar schuldig aan. Bolder mag optreden, omdat hij een bijzonder opsporingsambtenaar is.
Een ander punt van kritiek van Bolder is zwerfafval. Hij komt het vaak tegen. Vooral rond parkeerplaatsen. Sommige vuilnisbakken staan te ver van de weg, constateert hij. Afval blijft liggen. Dat ruimt geen enkel dier op.
Borrelen op de hei met serieuze achtergrond
gepubliceerd in: De Gelderlander 19 augustus 2002 door BARBARA DE JONG
VELP – De heidevelden in Rheden worden voortdurend bedreigd door oprukkend gras en ander natuurlijk onheil. Gelukkig zijn er nog de Geëerfden van Velp, die de teloorgang van het cultuurlandschap bestrijden.
Een platte wagen achter een tractor, twee reusachtige koelboxen in een volgauto, veel zoenen en kameraadschappelijk handschudden onder de ongeveer twintig mannen, vrouwen en kinderen. Een toevallige voorbijganger zou kunnen denken dat er een originele familiereünie gehouden werd op het Rozendaalse Veld. Een herdershond bekijkt mensen en voertuig wantrouwend. Indringers, lijkt het beest te denken. Het is immers het hondenlosloopgebied bij uitstek.
Zaterdag aan het eind van de middag hield het bestuur van de Geërfden van Velp de jaarlijkse heideschouw. Achter de charmante picknickachtige opzet schuilt de serieuze bedoeling om wethouder A. Lammers vrijwel letterlijk met de neus op de feiten te drukken: bezie de toestand van de heide. Een ‘geërfde van Velp’ is iedereen die onroerend goed in Velp bezit.
Onderweg wordt buitengewoon geanimeerd gesproken. Men wijst elkaar geregeld op details in de omgeving: de hei ligt er mooi bij, maar hier staat wel erg veel opslag van de grove den, daar dreigt vergrassing uit de hand te lopen. Vergadering op locatie. Bij de brandtoren wordt gepauzeerd met een hapje en een drankje.
Verloedering ligt permanent op de loer. R. Aveskamp, bestuurslid van Geërfden van Velp, laat er geen misverstand over bestaan. “Heide is een cultuurlandschap. Als de mens er niets aan doet, is het over een aantal jaren bos geworden. Je moet dus plaggen en maaien.”
Dat doen de Geërfden niet zelf. Voorzitter Dick van Oort legt uit hoe het zit. “In 1917 is de eigendom van de hei door de Geërfden overgedragen aan de gemeente Rheden. Aan de schenkingsakte waren voorwaarden verbonden. De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud, want de hei moet hei blijven èn het terrein moet vrij toegankelijk zijn voor het publiek. In 1997 hebben we de voorwaarden nog eens bekeken en een convenant opgesteld.”
De jaarlijkse schouw met de wethouder is toen ook ingevoerd. Aveskamp:”Zo houden we de gemeente scherp.”
Gemeentelijk medewerker J.F. Bastiaanse rijdt ook mee. Al genietend van het uitzicht borrelen er ideeën op hoe boompjes en gras bestreden kunnen worden. Hij heeft al voorgesteld om met de hele gemeentelijke afdeling een ‘uittrekdag’ te organiseren.
Aveskamp vindt dat er best een beroep gedaan mag worden op de vele mensen die met hun hond profiteren van het openbare terrein. Wethouder Lammers belooft zich in te zetten voor de hei. “Dit is een vorm van nostalgie, die moet je behouden.”